Σε βλέπω κιόλας καταπονημένο από τις δηλητηριασμένες μύγες, βλέπω το αιματοβαμμένο κορμί σου καταξεσχισμένο σε εκατό σημεία‒κι η περηφάνια σου αρνείται ακόμη και την οργή
Πετάξτε, φίλοι μου, στη μοναξιά σας! Φίλε, σε βλέπω να ξεκουφαίνεσαι από το βουητό των σπουδαίων ανθρώπων και να σε καταπληγώνουν τα κεντριά από τους μικρούς.
Το δάσος και τα βράχια ξέρουν πώς να μένουν σιωπηλά μαζί σου. Γίνε σαν το δένδρο πάλι, το δένδρο με τα πλατιά κλαδιά που αγαπάς: ήρεμα και προσεχτικά γέρνει πάνω από τη θάλασσα.
Εκεί όπου παύει η μοναξιά, αρχίζει η πλατεία της αγοράς. Κι εκεί όπου αρχίζει η πλατεία της αγοράς είναι και το βουητό των μεγάλων ηθοποιών και το ζουζούνισμα από τις δηλητηριασμένες μύγες.
Μέσα στον κόσμο, ακόμη και τα καλύτερα πράγματα δεν αξίζουν τίποτα, εκτός από αυτόν που πρώτος τα παρουσιάζει: ο λαός αποκαλεί αυτούς τους παρουσιαστές «μεγάλους άντρες».
Ο λαός έχει ελάχιστη ιδέα για τη μεγαλοσύνη, δηλαδή: τη δημιουργικότητα. Αλλά έχει μια ιδιαίτερη ικανότητα στο να ξεχωρίζει όλους τους παρουσιαστές και τους δημιουργούς μεγάλων πραγμάτων. Ο κόσμος κινείται γύρω από τους επινοητές νέων αξιών: αδιόρατα κινείται. Αλλά ο λαός κι η δόξα κινούνται γύρω από τους ηθοποιούς: αυτός είναι ο τρόπος που «λειτουργεί ο κόσμος». Ο ηθοποιός διαθέτει πνεύμα, μα ελάχιστη συνείδηση του πνεύματος. Πάντα του πιστεύει σ΄ αυτό που πιο έντονα παράγει πίστη-παράγει πίστη στον εαυτό του! Αύριο θάχει μια καινούργια πίστη και μεθαύριο μια άλλη, το ίδιο καινούργια πίστη μεθαύριο. Έχει μια γρήγορη αντίληψη, έτσι όπως έχει κι ο λαός κι ένα καπριτσιόζικο ταπεραμέντο. Το να ανατρέπει, γι΄ αυτόν σημαίνει: απόδειξη. Το να κάνει σαν τρελός, σημαίνει ότι πείθει. Και το αίμα είναι γι΄ αυτόν ένα από τα καλύτερα επιχειρήματα. Μια αλήθεια που εισχωρεί μόνο στα ευαίσθητα αυτιά, τη λέει ψέμα και κάτι τιποτένιο. Στ΄ αληθινά πιστεύει μόνο στους θεούς που κάνουν τη μεγαλύτερη φασαρία στον κόσμο!
Η πλατεία της αγοράς είναι γεμάτη από φτιασιδωμένους παλιάτσους‒κι ο λαός παινεύεται για τους μεγάλους άντρες του! Αυτοί είναι οι ήρωες της ώρας για το λαό. Αλλά η ώρα βιάζεται: γι΄ αυτό σε βιάζουν και σένα. Κι από σένα το ίδιο απαιτούν, ένα Ναι ή ένα Όχι. Κι αλίμονο σου αν ζητήσεις να καθίσεις ανάμεσα στο Υπέρ και το Κατά.
Μη ζηλεύεις, εραστή της αλήθειας, γι΄ αυτούς τους αδιάλλαχτους και καταπιεστικούς ανθρώπους! Η αλήθεια ποτέ ως τώρα δεν κρεμάστηκε στο μπράτσο κάποιου αδιάλλακτου. Ξαναγύρισε στη σιγουριά σου εξαιτίας αυτών των απότομων ανθρώπων: γιατί, μήπως μόνο στην πλατεία της αγοράς θα σου επιτεθούν μ΄ αυτά τα Ναι και τα Όχι; Η εμπειρία της βαθιάς πηγής είναι αργή: πρέπει να περιμένεις πολύ μέχρι που να μάθουν τι ήταν αυτό που έπεσε στα βάθη της. Όλα τα σπουδαία πράγματα συμβαίνουν μακριά από τη δόξα και την πλατεία της αγοράς.
Πέταξε, φίλε μου, στη μοναξιά σου: σε βλέπω να σε κεντρίζουν οι δηλητηριασμένες μύγες. Φύγε κατά κει όπου ο καθαρός, σκληρός άνεμος φυσά! Πέταξε στη μοναξιά σου! Έχεις ζήσει πολύ κοντά στους ταπεινούς κι αξιολύπητους ανθρώπους. Πέταξε μακριά απ΄ τη κρυφή εκδίκηση τους! Για σένα, δεν έχουν τίποτα άλλο από εκδίκηση. Μη σηκώνεις άλλο τα χέρια σου κατά τη μεριά τους! Είναι αναρίθμητοι, και δεν είναι της μοίρας σου να σκοτώνεις μύγες. Αναρίθμητοι είν΄ αυτοί οι ταπεινοί κι αξιολύπητοι άνθρωποι• κι οι σταγόνες της βροχής και τ΄ αγριόχορτα έχουν ζώσει, κι έφεραν την καταστροφή σε πολλούς περήφανους πύργους.
Δεν είσαι καμιά πέτρα, μα κιόλας αυτές οι πολλές σταγόνες σ΄ έχουν βαθουλώσει. Θα σε συντρίψουν και θα σε κομματιάσουν ακόμη τούτες οι πολλές σταγόνες. Σε βλέπω κιόλας καταπονημένο από τις δηλητηριασμένες μύγες, βλέπω το αιματοβαμμένο κορμί σου καταξεσχισμένο σε εκατό σημεία‒κι η περηφάνια σου αρνείται ακόμη και την οργή. Θέλουν αίμα από σένα, μ΄ όλη τους την αθωότητα, κι οι αναιμικές ψυχές τους διψούν για αίμα‒κι έτσι σε κεντρίζουν μ΄ όλη την αθωότητα τους. Αλλά εσύ, περήφανε, υποφέρεις πολύ βαθιά, ακόμη κι από αυτές τις μικρές πληγές. Κι έτσι, πριν ακόμη συνεφέρεις, το ίδιο δηλητηριασμένο σκουλήκι σκαρφαλώνει στο χέρι σου. Είσαι πολύ περήφανος για να σκοτώσεις αυτά τα γλυκερά πλάσματα. Αλλά, πρόσεχε!, να μη γίνει μοίρα σου να ανεχτείς όλη τη δηλητηριασμένη αδικία τους!
Βουολογούνε γύρω σου, ακόμη και με τους επαίνους τους: κι οι έπαινοι τους είναι βάρος. Θέλουν να τρυπώσουν μέσα στο δέρμα και στο αίμα σου. Σε κολακεύουν σαν νάσουνα κανένας θεός ή διάβολος. Και θρηνολογούν μπροστά σου σαν νάσουνα θεός ή διάβολος. Μα τι σημασία έχει; Είναι κόλακες και κλαψιάρηδες και τίποτα περισσότερο! Και συχνά είναι ευγενικοί απέναντι σου. Μα τούτη ήταν πάντα η σύνεση των δειλών. Ναι, η δειλία είναι πάντα της συνετή. Σκέφτονται πολύ για σένα με τη στενόμυαλη ψυχή τους‒κι είσαι πάντα ύποπτος γι΄ αυτούς. Το καθετί που κάνει τους άλλους να σκέφτονται πολύ τους φαίνεται ύποπτο. Σε τιμωρούν για όλες σου τις αρετές. Μα, βαθιά μέσα τους, σου συχωρούνε μόνο τα λάθη σου. Επειδή είσαι καλός και με δίκαιη κρίση, λες: «δεν πρέπει να τους κατηγορούμε, δε φταίνε αυτοί για την ταπεινή ύπαρξη τους». Αλλά οι μικρές ψυχές τους πιστεύουν: «η κάθε υψηλόφρονη ύπαρξη είναι κι ένοχη»! Ακόμη κι αν είσαι ευγενικός μαζί τους, αυτοί θα νομίζουν ότι τους περιφρονείς. Και θα σου αντιστρέψουν την καλοσύνη σου με κρυφή πανουργία. Η σιωπηλή περηφάνια σου, πάντα προσβάλλει τα γούστα τους. Χαίρονται αν κάποτε δείξεις τόσο μετριόφρονας ώστε να μη θες τη ματαιοδοξία.
Όταν αναγνωρίζουμε κάτι το ξεχωριστό σ΄ ένα άνθρωπο, βάζουμε φωτιά να του το κάψουμε. Γι΄ αυτό, φυλάξου απέναντι στους μικρόψυχους αυτούς ανθρώπους! Μπροστά σου εκείνοι νιώθουν τη μικρότητα τους, κι η ταπεινότητα τους φρενιάζει κι αστράφτουν ενάντια σου με κρυφή εκδικητικότητα. Δεν έχεις προσέξει πόσο συχνά απομένουν σιωπηλοί όταν τους πλησιάζεις, και πως η δύναμη τους φεύγει από πάνω τους σαν καπνός από φωτιά που σβήνει; Ναι, φίλε μου, είσαι η κακή συνείδηση για τους γείτονες σου: γιατί είναι όλοι ανάξιοι σου. Έτσι, σε μισούν και θάθελαν με απόλαυση να σου ρουφήξουν το αίμα. Οι γείτονες σου θάναι πάντα μύγες φαρμακερές: το κάθε τι που είναι μεγάλο μέσα σου, θα τους κάνει πιο φαρμακερούς και πιο πολύ να μοιάζουνε με μύγες. Πέταξε φίλε μου στη μοναξιά σου κι εκεί όπου ο αγνός, ορμητικός αγέρας φυσά! Δεν είναι της μοίρας σου εσένα να σκοτώνεις μύγες!
Φρειδερίκος Νίτσε, Τάδε έφη Ζαρατούστρας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου